Ingurumena, Lurralde Plangintza eta Etxebizitza Sailak hirigintza inklusiboari buruzko laguntza-deialdi bat onartu du, udal plangintzan eta hirigintzan genero-ikuspegia integratzeko. Horretara bideratuko dira 200.000 euro guztira.
Analisien, diagnostikoen eta ondorioen dokumentuak egiteko behar den laguntza teknikoa kontratatzeak eragiten dituen gastuak finantzatuko dira, barnean hartuta hirigintza-tresnak hobetzeko proposamenak edo neurri zuzentzaileak, genero-ikuspegiari dagokion aldetik, eta, zehatzago esanda, hauek:
Eraikuntzako eta urbanizazioko ordenantzak proposatzea, edo
Hirigintza-planeamendurako, genero-ikuspegia duten tresnak proposatzea.
Laguntzak eskatzeko epea urriaren 12an amaituko da. Informazio osoa eta kudeaketarako jarraibideak esteka honetan.
Hirigintza gai konplexu eta urrun gisa ulertu ohi da. Hala ere, herritarrok egunero bizi, gozatu eta sufritzen ditugu gure herriak. Norberak bere ikuspegia bizipen pertsonaletik jasotzen du, eta horren inguruan hausnarketa aberasteko asmoz, ikuspegi horiei oinarri teorikoak eskaintzea da gure helburuetako bat, herritarra bere esperientzian oinarrituta ahaldundu eta burjabetzea.
Lehen pausoak emateko asmoz, lau saiotan banatu ditugu jardunaldiak:
Bizitza Aktiborako Hirigintza
Hirigintza Barneratzailea: generoa abiapuntu
Etxebizitza generoaren eta zahartzaroaren ikuspegitik.
Saio praktikoa Elgoibarko kaleetan
Ondorio aipagarriena “begiratzeko modu berri” honek herrian ematen diren prozesuak ulertu eta eraldatzeko tresnak deskubritzen lagundu die zenbait parte-hartzaileri. Bizipenetatik abiatuz, egoera berriak “irakurri” eta hauen diagnostikoak egiteko aukera izan dugu elkarrekin eta benetan aberasgarria izan da, ez baita norabide bakarreko prozesua izan, eman eta jaso egin baitugu guztiok.
Donostiako Arkitektura Eskolako Berdintasun Batzordeak antolatutako “Eguneroko bizitzarako arkitektura eta hirigintza” jardunaldietan parte hartzeko aukera izan dugu.
Bertan genero ikuspegia plangintzan txertatzeari buruz ditugun bi esperientziak kontatu ditugu:
Irungo HAPNaren Diagnostikoa, Ebaluazioa eta Egokitzapena Genero Ikuspegitik
Bilboko HAPOaren Aurrerapenean Genero Ikuspegia txertatzea
Ondorengo aurkezpenean ikus dezazue aurkezpena.
Hitzaldian aipatzen diren kontzeptuak hobeto ulertzeko bibliografia txiki bat prestatu genuen. Hementxe duzue eskura:
Oraindik oporren oroitzapenak fresko dauzkagula aprobetxatuz, hausnarketa bat partekatu nahi genuke zuekin, ea ados zaudeten eta denon artean sakontzeko gai garen. Udara honetan ere gure oporraldia kanpinean pasa dugu. Behin-behineko herrixka hauetan egunero aldatzen da paisaia, egunero eraikitzen da auzoa, egunero birsortzen da komunitatea.
1- Oinezko (eta bizikleta, patinete)-en hiria denez, autoek protagonismoa galtzen dute. Pertsonek lehentasuna izatea egoera onartua da, komunitateak barneratua. Ez dago horren inguruko zalantzarik. Honi esker sortzen da bizitza jazotzeko giro egokia, autorik ezean segurtasuna ia bermatuta baitago.
2- Ez da maila sozio-ekonomiko mailaren araberako segregaziorik sortzen herri hauetako kaleetan: luxozko autokarabana baten ondoan kanping denda xumeena aurki dezakegu.
3- Oztopo errealik gabe intimitatea kudeatzeko edo sentitzeko gai gara. Norberak garbi du non bukatzen den bere lurzatia, ez du hesirik jarri beharrik. Eta lurzati horretan bere familia bizitza garatzeko gai da, ingurukoen begibistan.
4- Lan produktiboa mapatik desagertzean, lan erreproduktiboa gelditzen da agerian. Komunitate osoak parte hartzen du eguneroko bizitzako “etxeko” lanetan: ura garraiatu, erropa eskegi, umeei komunera lagundu, kanpamendua txukun mantendu,… Salbuespenak salbu, guztiok parte hartzen dugu lan horietan: haur, heldu, gizon eta emakume. Errazagoa da, gainera, lan horiek auzokoekin batera egitea. Honek arazo berdinei erantzun bateratua ematen ere laguntzen du.
Bizitza BEGIBISTAN gertatzen denean elkarrekintza errazten da, KOMUNITATEA indartzen da. Agerian gelditzen dena bizitza bera da, funtsezkoa. Horregatik, gure herri eta hirietan pertsonen arteko harremanak erraztea egin-beharreko zerrendan lehen postuan jarri beharko genuke, oinezkoentzat kale seguruak eraikiz eta espazio eta ekipamendu publikoak pertsona ezberdinen beharretara egokituz.
El principal objetivo de este informe realizado para el Ayuntamiento de Irun es el de introducir la perspectiva de género en el proceso de revisión del planeamiento municipal. El Plan General de Ordenación Urbana (PGOU) es el documento base sobre el que se desarrollan el resto de instrumentos de planificación municipal, por lo que la introducción de una visión inclusiva de la ciudad ha sido una gran oportunidad para impulsar las medidas que favorecerán el equilibrio de las desigualdades de partida de la ciudadanía..
Se pretendía la aprobación provisional del Plan contemporáneamente a la entrega de este informe y esta circunstancia ha hecho que en la metodología propuesta primaran algunos aspectos frente a otros: la eficacia de las medidas ha estado unida a la sencillez de aplicación de las mismas. Se pretendía así evitar entrar en contradicción con lo ya aprobado, complementando de la forma más eficaz posible las ordenanzas del texto. Esto ha sido posible gracias a la labor conjunta realizada junto con la arquitecta de Planeamiento Urbanístico, Naiara Zabala.
Street Art By SmugOne, in Glasgow
La metodología empleada se ha basado en el análisis del Plan realizado hasta el momento para detectar los puntos de la normativa que pudieran ser favorables para la inclusión de criterios de inclusividad. Los pasos seguidos han sido los siguientes:
Análisis del Plan General desde la perspectiva de género y vida cotidiana
Propuesta de medidas correctoras
Redacción de texto alternativo a los artículos o fichas correspondientes
Análisis de la afección en la normativa urbanística de la propuesta
Como documento final, realizaremos un guía para evaluar la influencia del presente informe en la redacción definitiva del Plan General de Irun.
Las medidas correctoras propuestas se han centrado, principalmente, en tres ámbitos:
1. Las que afectan al espacio público
Modificación de Criterios de diseño de zonas peatonales: superar la Ley de Accesibilidad e ir más allá, para que el uso peatonal de la ciudad resulte más cómoda y fácil.
2. Las que afectan a los equipamientos públicos
Modificación de las condiciones de uso de los equipamientos públicos para fortalecer las redes sociales físicas y facilitar su uso cotidiano.
Establecer normativa relativa a garantizar la seguridad peatonal en los aparcamientos de zonas industriales y comerciales.
3. Relativas a la vivienda
Modificar los Criterios de cómputo del aprovechamiento edificatorio, con el fin de facilitar la mejora de las condiciones de habitabilidad en viviendas existentes y cambiar los criterios para las viviendas nuevas, basándonos en criterios de mejora de la vida cotidiana.
Modificar el régimen general de implantación de los usos autorizados en las parcelas de uso residencial, de modo que en cada nuevo bloque de viviendas que se construya se disponga en planta baja de un local para guardar cochecitos de bebé, carros de la compra o sillas de ruedas motorizadas.
Modificar la Condiciones de Habitabilidad aplicables en los locales destinados a uso de vivienda: lo que supondrá ampliar los espacios para el almacenamiento mínimos, garantizar unos mínimos de almacenamiento y superficies de trabajo en la cocina para mejorar su seguridad o favorecer tipologías de vivienda adaptables a diferentes tipos de familias.
La realización de este trabajo conjuntamente con la oficina de Planeamiento Urbanístico ha hecho posible que las medidas correctoras propuestas se hayan incorporado al PGOU de Irun. Esto hace que se abran nuevas vías de intervención en el urbanismo de género, con medidas visibles y (esperamos) eficaces, cuyos frutos se verán los próximos años.
Irungo Udalarentzat egindako txosten honen helburu nagusia genero ikuspegia Irungo Hiri Plangintza Nagusiaren berrikusketa prozesuan sartzea da. Hirigintza alorrean oinarrizko dokumentua den HAPN-an emakume eta gizonen arteko berdintasuna sustatzeko ezinbesteko aukera izan da, herritarren arteko genero desberdintasunak orekatzea erraztuko duten neurriak bultzatuz.
Aipatzekoa da lan honi ekin genionean plangintzaren dokumentuak jasoa zuela jadanik Hasierako Onespena. Beraz, gure lanaren onarpena Behin-behingo Onespenarekin batera egitea zen. Honek eragin handia izan zuen proposatutako metodologian eta honen ondorioz neurrien eraginkortasuna eta horiek aplikatzeko erraztasuna funtsezkoak izan ziren. Horrela, jada onartutakoarekin kontraesanean sartzea saihestu nahi zen, testuko ordenantzak ahalik eta modurik eraginkorrenean osatuz. Guzti hau posible izateko Hirigintza Plangintzako Arkitekta den Naiara Zabalarekin egindako elkarlan estua ezinbestekoa izan zen, berarekin adostu bait genituen jarraibide nagusiak.
Ordurarte landutako Plangintzaren azterketa egin genuen, irizpide barneratzaileak sartzeko mesedegarri izan zitezkeen puntuak arautegian detektatu ahal izateko. Jarraitutako pausoak ondorengo hauek izan ziren:
Plangintza Nagusia genero eta egunerokotasunaren ikuspegitik aztertu,
Neurri zuzentzaileak proposatu,
Artikuluen alternatiba gisa testu bat edo dagozkion fitxak proposatu,
Proposatutako horrek hirigintzako arautegian duen eragina aztertu.
Amaierako dokumentu gisa, txosten honek Irungo Plangintza Nagusiaren behin-betiko idazketan zer-nolako eragina duen ebaluatzeko gida bat egin genuen.
Proposatu genituen neurri zuzentzaile nagusiak hiru alorretan bana ditzakegu:
Espazio publikoan eragina dutenak
Oinezkoen guneak diseinatzeko irizpideak aldatzea: Irisgarritasun Legea gainditu eta haratago joan, oinezkoek hiriaren erabilpen erosoagoa egin dezaten.
Merkataritza eta industria guneetako aparkalekuetan oinezkoen segurtasuna bermatzeko beharrezkoak diren arauak finkatzea.
Etxebizitza alorrekoak
Eraikuntza Aprobetxamendua zenbatzeko irizpideak aldatzea: eraikita dauden etxebizitzetako baldintzak hobetzea erraztu eta berrietarako irizpideak aldatzea, eguneroko bizitza erraztean oinarritu daitezen.
Erabilera Baimenduak ezartzeko araubide orokorra aldatzea: etxebizitza bloke berri bakoitzeko behe solairuan haur-kotxe, erosketa-orga, gurpil-aulki motordunak eta antzerakoak gordetzeko lokal bat eskaini beharko da, adibidez.
Etxebizitzetako Bizigarritasun baldintzak aldatzea: etxebizitza bat diseinatzerakoan kontutan hartzen diren zenbait baldintza aldatzea, adibidez, biltegiratze minimoak gainditzea, sukaldeetako biltegi eta lan azalerak segurtasunaren ildotik bermatzea edo eta familia mota ezberdinen egiturara molda daitezken etxebizitza tipologiei bidea erraztea.
Irungo Udaleko Hirigintza Plangintza sailarekin egindako elkarlanari esker, proposatutako artikulu guztiak Planean txertatu dira. Honek bide berriak ireki dizkio Emakume eta Gizonezkoen arteko berdintasunaren alorrean egin ohi diren lanei eta eraginkortasunaren alde egindako apostu honen emaitzak hurrengo urteetan ikusiko ditugu.
Txosten hau eta HAPN-ko beste dokumentuak, udal webgunean.
